Мутоффифин сураси[1]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Яхшилиги чексиз, эзгулик ва неъмат улашувчи – Аллоҳ номи билан.
83:1
وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ
Ўлчовдан уриб қолувчиларнинг ҳолига вой!
83:2
الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ
Улар инсонлардан нарса ўлчаб олаётганда, тўлиқ олишни талаб қиладилар-у,
83:3
وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ
Ўзлари исонларга ўлчаб ёки тортиб бераётганида, камайтириб беради.
83:4
أَلَا يَظُنُّ أُولَٰئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ
Наҳотки, улар қайта тирилишини ўйламасалар?!
83:5
لِيَوْمٍ عَظِيمٍ
Буюк бир кунга-я?
83:6
يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ
У куни инсонлар борлиқларни яратган Эгаси ҳузурида туради.
83:7
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ
Бас! Йўлдан чиққан – фожирлар рўйхати “Сижжин”да (сақланади).
83:8
وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ
“Сижжин” нима эканини қайердан билардинг?!
83:9
كِتَابٌ مَرْقُومٌ
У аниқ-тиниқ ёзиб қўйиладиган китобдир.
83:10
وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ
У кунда ёлғончиларнинг ҳолига вой!
83:11
الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ
Улар сарҳисоб кунни ёлғонламоқда.
83:12
وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ
У фақат ҳаддан ошган гуноҳкор ёлғонлайди.
83:13
إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Ундайларга[2] оятларимиз тиловат қилиниб (тушунтирилиб ўқиб) берилганида: “Булар – аввалгиларнинг уйдирмалари”, дейди.
83:14
كَلَّا ۖ بَلْ ۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Йўқ! Аслида, ўзларининг қилмишлари қалбларида занг пайдо қилиб қўйган.[3]
83:15
كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ
Йўқ! Улар ўша куни Раббидан[4] аниқ маҳрум бўладилар.
83:16
ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُو الْجَحِيمِ
Кейин, улар албатта жаҳаннамга гирифтор бўлади.
83:17
ثُمَّ يُقَالُ هَٰذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ
Сўнгра, уларга: “Сизлар ёлғонлаган нарса мана шу!” дейилади.
83:18
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ
Йўқ! Яхшилар рўйхати “Иллийюн”да (сақланади).
83:19
وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ
“Иллийюн” нима эканини қаердан билардинг?
83:20
كِتَابٌ مَرْقُومٌ
У аниқ-тиниқ ёзиб қўйиладиган китобдир.
83:21
يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ
Уни (Аллоҳга) яқинлаштирилганлар кўради.
83:22
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ
Албатта, яхшилар ноз-неъматлар ичра (бўлади).
83:23
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ
Тахтлари узра (ён-атрофга) боқарлар.
83:24
تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ
Ноз-неъматлар қувончини юзларидан сезасан.
83:25
يُسْقَوْنَ مِنْ رَحِيقٍ مَخْتُومٍ
Улар қадоқланган соф ичимликдан суғорилади.
83:26
خِتَامُهُ مِسْكٌ ۚ وَفِي ذَٰلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ
Унинг қадоқланиши мискдир[5]. Беллашувчилар мана шу нарса учун беллашсин!
83:27
وَمِزَاجُهُ مِنْ تَسْنِيمٍ
Унинг аралашмаси Таснимдан.
83:28
عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ
(Тасним – Аллоҳга) яқинлаштирилган бандалар ичадиган булоқдир.
83:29
إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُوا مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ
Жиноятчилар мўминлар устидан (ҳозирча) кулишяпти.
83:30
وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ
Уларнинг ёнидан ўтаётиб, ўзаро кўз-қош билан имо-ишора қиляпти.
83:31
وَإِذَا انْقَلَبُوا إِلَىٰ أَهْلِهِمُ انْقَلَبُوا فَكِهِينَ
Ёр-биродарлари ёнига қайтгач, (мўминларни) мазаҳ қилиб қайтяпти.
83:32
وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَٰؤُلَاءِ لَضَالُّونَ
Мўминларни кўришганида: “Булар аниқ адашганлар!”, дейишмоқда.
83:33
وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيْهِمْ حَافِظِينَ
Ҳолбуки, у (жиноятчи)лар мўминлар устидан кузатувчи қилиб юборилмаган.
83:34
فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ
(Қиёмат) куни мўминлар ҳам кофирлар устидан кулади.
83:35
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ
(Жаннатдаги) тахтлари узра боқарлар[6].
83:36
هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ
“Кофирлик қилувчилар ўз қилмишларининг “савоби”ни олмас эканми[7]?!
[1] Мутоффифин сураси, Маккада тушган, 36 оят. Тушиш тартиби 86, ёзилиш тартиби 83.
[2] Бу оятдаги бирлик шахсга кўплик маъно берилишининг сабаби, келгуси оятда у кишига кўплик замир келганидир.
[3] Яъни, қилмишлари сабабли виждонсизлашиб бораверган. виждонини еб битирадиган ёмон хислат қалбига ўрнашиб олган ва аста-секин уни қалбини-виждонини кемириб боради. Агар тавба қилиб қайтмаса, Жаҳим азобига гирифтор бўлиши аниқ.
[4] Раббидан тўсилиб қолиши деганда, Аллоҳни кўришдан то;силади, деган маъно чиқмайди. Ҳамда, бу ҳолат жаннат ёи жаҳаннамда эмас, маҳшар майдонидаги ҳолатга алоқадор оятдир. Аллоҳни кўриш ҳақидаги иддаолар эса, бу ҳолат жаннатда содир бўлиши ҳақида айтилади. Зеро, Аллоҳнинг зотини инсон алсо кўра олмаслиги ҳақидаги оят ҳаммага маълум (Анъом 6:103). Бу оятдаги маҳрумлик, Аллоҳ таолони бандаларига берадиган охиратдаги барча яхшиликларидан – мағфирайидан, жаннатидан, розилигдан, авфи ва раҳматидан маҳрум бўлишидир.
[5] Демак, Наийм жаннатидаги аброрлар ичадиган ичимлик ичилганидан кейин, у ўзидан миск таъми, ҳиди ва асорати қолдиради. Дунёдаги шароблар каби ўзидан бадбўй ҳид, ёқимсиз таъм қолдирмайди.
[6] Агар бу оят аввалги оятдан ҳол шаклида таржима қилинса, жаҳаннамда азобланаётган кофир кимсаларни жаннатдаги мўминлар тахт устида ўтирганида кўриши мумкин экани маълум бўлади.
[7] Демак, ҳар қандай жиноятга айнан ўзига ўхшаш жазо билан жазолантирилади. Ислом ва мусулмонларнинг устидан кунганлага, ўзларини масхахра қилининадиган азоб билан азоб берилади.
