107. Маун сураси, Маккада тушган, 7 оят.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Яхшилиги чексиз, эзгулик ва неъмат улашувчи – Аллоҳ номи билан.
(Маун 107/1)
أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ
Динни ёлғонга чиқараётган (дин ҳақида ёлғон гапираётган) одамни кўрдингми?[1]
(Маун 107/2)
فَذَٰلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ
Ўшандай киши етимни жеркиб туртади,[2]
(Маун 107/3)
وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ الْمِسْكِينِ
Чорасизни едириб-ичиришга (на ўзини ва на бировни) қизиқтирмайди.
(Маун 107/4)
فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ
(Шундай) намоз ўқувчиларнинг ҳолига войки,
(Маун 107/5)
اَلَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ
Улар – намозларидан ғофил (эътиборсиз/аҳамиятсиз) кишилардир.[3]
(Маун 107/6)
اَلَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ
Улар – Кўз-кўз қиладиган,[4]
(Маун 107/7)
وَيَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ
Ҳамда, кичик (арзимас) ёрдамларга ҳам қарши чиқадиган кишилардир.
[1] Дин ҳақида ёлғон гапирадиган ва Аллоҳни динидан кўра ота-боболаридан анъана бўлиб давом этиб келган динни афзал кўрадиганлар ҳақида маълумот олиш учун қаранг: (Зухруф 43/23-25)
[2] Қуръони Каримда етимларга алоқадор оятлар 20 дан ортиқ. Жамиятда етим кўпайтирмаслик, Ислом динида етимларни оталиққа олиш, уларга яхшилик қилиш, тарбиялаб ўстириш, мол-мулкларини эҳтиёт қилиб муҳофаза қилиб, балоғат ёшига етиб ўзларини ўзлари бошқара оладиган савияга етганида қайтариб бериш, ҳамда уларга асло қаттиқ ва дағаллик билан муомала қилмаслик кераклиги ҳақида жуда кўп ва муҳим топшириқлар берилган. Мана шу сабабли, бу оятда етимларни жеркиб ранжитадиган кишиларни гўёки бу Ислом динини ва ундаги ҳукмларни ёлғонга чиқаргандек катта гуноҳга қўл ураётганига ўхшатиб тақиқ қилган. Етимларга нисбатан қилинадиган яхшиликлар ва муомалалар ҳақида кўпроқ маълумотга эга бўлиш учун қаранг: Анъом 6/152; Исро 17/34; Каҳф 18/82; Инсон 76/8; Фажр 89/17; Балад 90/15; Зуҳо 93/6, 9; Бақара 2/83, 177, 215, 220; Нисо 4/2, 3, 8, 10, 36, 127, Анфол 8/41; Ҳашр 59/70.
[3] Намоз – Аллоҳни зикр қилиш учун ўқилади. (Тоҳа 20/14) Аллоҳни зикр қилиш эса, оятларнинг мазмун-моҳиятларини бир муддат ақлга келтириш, Аллоҳни ҳукмларини эслаб ўтиш, Аллоҳни амр ва тақиқларини эсдан чиқармаслик учун қайтариб туриш, Қуръон оятларини тафаккур ва тадаббур қилиб, уни тушуниб ҳаётга тадбиқ орқали амалга оширилади. Демак, намоз ўқиётганда нима деганини тушунмасдан, нима учун намоз ўқиётганини фарқига бормасдан, ўқиётган оятларини асло тушунмасдан, намоз давомида ҳаёли умуман бошқа жойга ўтиб кетиш оқибатида қайси сура ва қайси оятларни ўқиганини ҳам билмасдан эътиборсиз ҳолда намоз ўқиш – риёкорлик ва кўр-кўрона ётиб туришдан иборат бўлиб қолади, холос. Мана шу сабабли, намозда хушу ва тавозе билан, ҳеч бўлмаса намоз учун керакли бўлган Фотиҳа сураси ва бир нечта қисқа сураларни маъноларини ҳам ёдлаб олган ҳолда, хаёлини бир жойга жамлагаб тафаккур ва тадаббур билан намоз ўқиш керак. Акс ҳолда, оятда айтилган ҳолига вой бўлувчи намозхонлардан бўлиб қолиш мумкин.
[4] Инсонлар кўрсин деб намоз ўқиш ва намозга турганда ялқовлик билан туриш мунофиқларнинг намоз ўқиши ҳисобланади. (Нисо 4/142; Тавба 9/54.) Бу оятда айтилган ҳолат мунофиқларнинг намози эмас, балки намозига эътиборсизлик билан қарайдиган кимсалардир.
[…] Маун […]