Мурид: Жангларда қатнашган шаҳидларни руҳлари ҳақида нима дейсан? Буни ҳатто душманлар ҳам қабул қилмоқда! Шаҳидлар ўлмаганига қаралганда, бу нарсалар содир бўлиши мумкин эмасми? Аллоҳ таоло шундай буюради:
…وَلَا تَقُولُوا لِمَن يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ أَمْوَاتٌ ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ
“Аллоҳ йўлида ўлдирилганларга ўликлар деманглар. Улар тирикдирлар… “ (Бақара 2/154)
Байиндир: Оятни давомни ҳам ўқийлик:
بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَـٰكِن لَّا تَشْعُرُونَ.
“… Улар тирикдирлар, аммо сизла буни тушуниб етмайсизлар.” (Бақара 2/154)
Аллоҳ “тушуниб етмайсизлар”, дейишига кўра, бу ҳақда гаплашишни ўзи ҳам нотўғри.
Аллоҳ таоло Мусулмон армиясини шаҳидлар руҳлари билан эмас, балки фаришталар билан қўллаб қувватлайди. Бадр жангида шундай бўлган:
وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّـهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ ۖ فَاتَّقُوا اللَّـهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿١٢٣﴾ إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيَكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُنزَلِينَ ﴿١٢٤﴾ بَلَىٰ ۚ إِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَـٰذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ ﴿١٢٥﴾ وَمَا جَعَلَهُ اللَّـهُ إِلَّا بُشْرَىٰ لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ ۗ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِندِ اللَّـهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ ﴿١٢٦﴾
Батаҳқиқ, Бадрда оз боʻлсаларингизлар ҳам, Аллоҳ сизларга нусрат берди. Бас, Аллоҳга тақво қилинг, шоядки шукр қилсангиз. Мўминларга: “Сизга Роббингиз туширилган уч минг фаришталар ила мадад бермоғи кифоя қилмайдими?!” деганингни эсла! “Ҳа (кифоя қилади)! Агар сабр ва тақво қилсангиз, улар шу пайт келиб қолсалар ҳам, Раббингиз сизга белгили беш минг фаришта ила мадад беради”. Аллоҳ буни фақат сизга суюнчилик ва қалбингиз таскин топиши учунгина қилди. Аслида, нусрат азиз ва ҳаким Аллоҳнинг ҳузуридандир. (Оли Имрон 3/123-126)
إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلَائِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا ۚ سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ ﴿١٢﴾
“Ўшанда Раббингиз фаришталарга: “Мен, албатта, сиз биланман, бас, сиз иймон келтирганларни собит қилинг, тезда куфр келтирганларнинг қалбларига қўрқинч соламан. Бас, бўйинлар устидан зарба беринглар ва ҳамма бармоқларига зарба беринглар”, деб ваҳий қилган эди.” (Анфол 8/12)
Мурид: Шаҳидларни ўлмаганига қаралганда, уларни нима қилаётганини ҳеч ким билмайдими?
Байиндир: Аллоҳ бу ҳақда бизга қанча билдирган бўлса шунча билишимиз мумкин, холос. У шундай буюради:
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّـهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ ﴿١٦٩﴾ فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّـهُ مِن فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿١٧٠﴾ يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللَّـهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللَّـهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿١٧١﴾
“Аллоҳнинг йўлида қатл бўлганларни ўликлар деб ҳисобламанглар. Балки улар тирик, Рабби ҳузурида ризқланмоқдалар. Улар Аллоҳ Ўз фазлидан берган нарсалардан хурсандлар ва ҳали ортларидан ўзларига қўшилмаган биродарларига, уларга хавф йўқлигини ҳамда хафа ҳам бўлмасликларини хушхабарини беришмоқчи. Улар Аллоҳдан бўлган неъмат ва фазлнинг, ҳамда, Аллоҳ мўминларнинг ажрини зое қилмаслигини хушхабарини беришмоқчи.” (Оли Имрон 3/169-171)
Шаҳидларни ҳаётига алоқадор бўлган маълумотимиз шулардан иборат. Бундан бошқа улар ҳақида гапириладиган гапларнинг барчаси хом-хаёл ва уйдирмалардир.