Савол: Қандай ҳолатларда юриб намоз ўқиш мумкин? Мен бу ҳақида бир жойда эшитдим, лекин савол ўша жойни ўзида савол беришга имкон бўлмади.
Жавоб: Фақатгина қўрқув ҳолатида юриб ёки улов устига минган ҳолатда ўқиш мумкин. Аллоҳ таоло бу ҳақида шундай марҳамат қилади:
Аллоҳ таоло бу ҳақида шундай марҳамат қилади:
“Агар қўрқсангизлар, намозларингизни пиёда ёки улов устида кетаётиб ўқинглар. Хотиржамлик (бехатарлик)га эришган вақтингизда, Аллоҳни — Ўзи сизларга билмаганингизни ўргатганидек зикр қилинглар.” (Бақара 2/239)
Бу оятдаги қўрқув таърифланмаган. Қўрқув ўз ўрнида шахслар ва ҳолатларга қараб фарқланади. Кимдир душмандан ёки бирон бир ёввойи ҳайвондан қўрқади, кимдир намозни вақти чиқиб кетишидан ёки қилолмай қолишидан қўрқди ва.хк. Бу ҳолатларнинг барчаси – фарз намозларни юриб кетаётган ёки увол устида бўлса ҳам адо этиш мумкинлигига далолат қиладиган қўрқув турларидир.
Намозлар юрган ёки минган ҳолатда ўқилаётганида таббиийки қибла, рукуъ ва сажда каби шартлар талаб қилинмайди. Бундай ҳолатларда намозга кириш учун такбири таҳрима айтилади, Фотиҳа ва зам сура ўқилади, рукуъ учун камроқ ва сажда учун нисбатан кўпроқ бошини эгган ҳолда намозини биринчи ракатини битиради. Мана шу шаклда иккинчи ракатини ҳам ўқиб, охирида таҳийётни айтиб салом бериб намоздан чиқади.
Жавоб нашр қилинган жой: Яҳё Шенол ва Анас Олимўғли, Инсоният тарихи бўйича ўша намоз, Сулаймония Вақфи нашриёти, Истанбул 2016, 177-с.
