Савол: Отамиз Одам алайҳиссаломдан олдин ҳам ерда инсонлар яшаб ўтганми? Бизнинг Отамиз Одам ердаги инсониятнинг олтинчи наслими? Менга бир домла шундай деди. Бу ҳақда Одамни яратган Аллоҳнинг китобида нима дейилган?
Жавоб: Сизга бу масалага алоқадор бўлган Қуръон сураларининг номлари ва рақамларини тақдим қилиб ўтамиз, сиз ўзингиз ўша сура ва оятларни эътибор билан ўқиб чиқсангиз яхшилаб тушуниб оласиз ва тўғри фикрга эга бўласиз.
Аллоҳ таоло ерни икки кунда яратган, инсоният ерда ҳаёт кечириши учун керакли бўлган озиқ-овқат ва бошқа моддаларни тартибга солиб, яратишни яна икки кунда амалга оширган. Осмонларни ҳам икки кунда яратган. Буларнинг барчаси бўлиб осмонлару ер ва уларнинг орасидаги нарсалар олти кунда яратилган (Фуссилат 41/9-12). Инсонлар ерда бемалол яшаб кетиши учун ерни улар учун тўшаб қўйган (Бақара 2/22).
Ердаги барча нарса биз учун, бизнинг илк отамиз бўлган Одам алайҳиссалом учун яратилган (Бақара 2/29.)
Одам билан Ҳавво илк яратилган инсонлардир. Улар инсониятнинг ота-онаси ҳисобланади (Ҳужурот 49/13).
Одам а.с. нинг онаси тупроқ эди. У ўзидан аввалги инсонлардан туғилмаган. (Оли Имрон 3/59, Рум 30/20, Каҳф 18/37, Ҳаж 22/5, Фатир 11, Ғофир 67.)
Ер юзида яратилган илк инсон Одам а.с. эканини Сод сурасининг 71-85 оятларидан билиб оламиз.
Ерда илк яратилган инсон Одам а.с. экани, у лойдан яратилгани, у бир башар экани, инсоний шакл-шамоили яратилиб бўлганидан кейин унга руҳ уфлангани, ундан кейин фаришталар айнан ўша ерда яратилган илк инсон бўлмиш Одамга сажда қилишгани, Иблис ўша Одамга сажда қилмагани боис лаънатланганини Ҳижр сурасининг 28-оятидан билиб оламиз.
Одам алайҳиссаломни Аллоҳ қўли билан шакл бериб яратмаган, ерда Одамнинг уруғини пайдо қилди ва худди она қорнида бола қандай ривожланиб улғайса, Одам ҳам ер остида ана шундай аста-секин шаклланиб ривожланган, шаклланиб бўлганида унга Аллоҳ инсоний фазилатларга эга бўлган руҳ киргизган. Демак, Одам алайҳиссалом бир ўсимлик ердан қандай униб чиққан бўлса, у ҳам худди шундай ердан униб чиққан (Нуҳ 71/17).
Одам а.с. нинг жуфтини Одамдан кейин яратди (Зумар 39/6.)
Бақара 2/45, Аъроф 7/19-оятларига кўра, жаннатга Одам ва Ҳавводан бошқа инсон кирмаган. Чиқишда ҳам у иккаласи ва шайтон қайтиб чиққан.
Мана шунча очиқдан-очиқ оят бўлса-да, баъзи бир тўқима ва ёлғон ривоятларни ўқиб олиб, ўзи нотўғри тушунчага боргани етмагандек, бошқаларга ҳам бу ривоятларни айтиб бериб, уларни бўлмағур гаплар билан чалғитаётган инсонлардан эҳтиёт бўлинглар. Уларни бу ҳақдаги гапларига барча борлиқларнинг яратувчиси, бизнинг ҳақиқий Эгамиз бўлган Аллоҳнинг сўзларидан бирорта ҳам далили йўқ. Борлиқларни яратган Аллоҳ энг тўғрисини билади. Унинг сўзларини маҳкам ушлайлик. Ҳар ҳил далилсиз сафсаталарга ишонмай Қуръондаги далил билан яшайлик. Аллоҳ таолони яратган нарсалари устида далилсиз баҳслашишга Аллоҳдан қўрқайлик. Ҳар ҳил бўлмағур сафсаталарга ишониб, Қуронни четга суриб қўйишликдан Аллоҳдан паноҳ тилаймиз.