Савол: Ассалому алайкум! Биз Ўзбекларда ҳамма бир бўлиб дуо қилиш бор, масжидларда ёки дастурхон устида овқатдан олдин ёки кейин, ҳамма бир бўлиб дуо қилиш бидъатми? Бир илмли акамиз уларга қўшилиб дуо қилманг, иложи йўқ бўлса ўзингизни дуо қилаётган каби кўрсатинг, лекин қалбингиздан бунга нафрат қилиб туринг деди, шу тўғрими?
Жавоб: Сизга ҳам Аллоҳдан саломатлик, тинчлик-омонлик ва яхшилик тилаймиз. Аллоҳга дуо қилишнинг фойдасидан бошқа ҳеч қандай зарари йўқ. Хоҳ жамоат билан бўлсин, хоҳ ёлғиз. Агар дастурхондан кейин дуо қилинган бўлса, едириб-ичирган Аллоҳга ҳамма биргаликда шукр қилиб ҳамд айтган бўлади. Масжидларда бўлса қилган ибодатларини қабулини сўраб Аллоҳга илтижо қилган бўлади. Лекин дуонинг ҳам шарти бор. Бу ҳақидаги оятни сизга эслатиб ўтамиз:
Эгангиз-Раббга ялиниб-ёлвориб ва ич-ичингиздан дуо қилинглар. У (дуода) ҳаддан ошувчиларни яхши кўрмайди” (Аъроф 7/55).
“Айт: “Эгам-Рабб тўғриликка (адолатли бўлишга) буюрди. Сажда қилинадиган (Аллоҳга бўйин эгадиган) ҳар ерда бутунлай Унга йўналинглар, динга ҳеч нарса қўшмасдан Унга дуо қилинглар. Сизларни (отангиз Одамни яратилишини) қандай бошлаган бўлса, (охиратда ҳаётга) ана шундай қайтасизлар” (Аъроф 7/29).
“Кофирлар ёқтирмаса-да, динига ҳеч нарса қўшмаган ҳолда Аллоҳнинг Ўзига дуо қилинглар” (Ғофир 40/14).
“Масжидлар Аллоҳники экани аниқ. Демак, Аллоҳга ҳеч кимни қўшиб дуо қилманглар!” (Жин 72/18).
Оятлардан маълум бўладики, дуода ҳаддан ошмаслик, дуода Аллоҳдан бошқасидан сўрамаслик, ич-ичидан ялиниб-ёлворган ҳолатда дуо қилиш керак. Агар жамоат билан қилинган дуода ширк қўшилиб кетса, яъни Аллоҳдан бошқасидан сўралишга қўл урилса, ана шундай дуога қўл очмаслик керак. Унутмангки, ҳар қандай мункар ишда шериклик, инсонни ўша гуноҳдан ҳиссадор қилиб қўяди (Нисо 4/85).
Шуни ҳам эслатиб ўтмоқчимизки, масжидларда намоздан кейин қолиб дуо қилмаётганларни маломат қилиб бўлмайди. Чунки, баъзи инсонлар ҳар қандай дуони намознинг ичида қилиб, сўрайдиган нарсасини намознинг ичида сўраб бўлади. Чунки, айнан намоздан кейин дуога ўтириб қолиш намознинг шарти эмас. Салом берилганида намоз адо этиб бўлинган бўлади.