Балад сураси[1]
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Яхшилиги чексиз, эзгулик ва неъмат улашувчи – Аллоҳ номи билан.
90:1
لَا أُقْسِمُ بِهَٰذَا الْبَلَدِ
Йўқ-йўқ[2]! Онт бўлсин бу шаҳарга,
90:2
وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَٰذَا الْبَلَدِ
Сен яшаб турган бу (Макка) шаҳрига,
90:3
وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ
Ва ота-она[3] ҳамда фарзанд(ларга ҳам онт бўлсинки),
90:4
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ
Инсонни заҳмат чекадиган қилиб яратдик[4].
90:5
أَيَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ
(Инсон) ўзига ҳеч кимни кучи етмайди, деб ўйлайдими?
90:6
يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُبَدًا
“Мен кўп-кўп пул сарфлаб қўйдим”, дейдими?
90:7
أَيَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ
Уни ҳеч ким кўрмади, деб ўйлайдими?
90:8
أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ
Унга икки кўзни Биз бермадикми?!
90:9
وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ
Тил ва икки лабни (ҳам Биз бермадикми)?!
90:10
وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ
Унга иккита очиқ-ойдин (ҳақ ва ботил) йўлни кўрсатиб қўйдик[5].
90:11
فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ
(Бироқ) у довондан оша олмади.
90:12
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ
Довон ошиш нима эканини қаердан билардинг!
90:13
فَكُّ رَقَبَةٍ
У – ҳурриятини йўқотган инсонни озод қилишдир.
90:14
أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ
Ёки, очарчилик кун(лари)да едириб-ичиришдир,
90:15
يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ
Етим қариндошини,
90:16
أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ
Ёки, бечора йўқсилни (йедириб-ичиришдир).
90:17
ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ
Кейин, (Аллоҳга) ишонган, бир-бирига сабр-бардош ва марҳаматни тавсия қилганлардан бўлишдир (довон ошиш).
90:18
أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ
Ўнг тараф эгалари ана шулардир.
90:19
وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا هُمْ أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ
Оятларимизни тан олмаганлар, улар, чап тараф эгаларидир.
90:20
عَلَيْهِمْ نَارٌ مُؤْصَدَةٌ
Уларнинг тепасида давомли олов бўлади.
[1] Балад сураси, Маккада тушган, 20 оят. Тушиш тартиби 35, ёзилиш тартиби 90.
[2] Яъни, аҳвол Макка мушриклари айтгандек бўлмайди.
[3] Лисанул Араб сўзлиги ва Бақара 2/233; Ихлос 112/3 оятига кўра “волид” калимасига ота-она деб маъно бердик.
[4] Инсон дунё ва охират ишларини уддасидан чиқадиган, дунё ва охирати учун кўксини талқон қила оладиган иқтидорда яратилган.
[5] Ҳар бир инсон қайси йўл тўғри ва қайси йўл нотўғри эканини ўз билими ва виждони орқали билиб олади ва буни тушуниб етади. Тўғри йўлда юрганида қалби роҳатланишни, нотўғри йўлда юрганда эса виждони қийланишни бошлайди. Мана шу сабабли, залолат йўли ҳам ҳидоят йўли ҳам ойдек равшандир. Энди, у икки йўлнинг қай бирида юришни унинг ўзи танлайди.
