Савол: Қадр кечасидаги намоз қайси намоз?
Жавоб: Қадр кечасига хос намоз деган гап йўқ. Қуръони Каримда Қадр кечаси ўқилсин деган намоз ҳақида ва ўша тунни умуман ухламай бедор ўтказиш кераклиги ҳақида бирорта ҳам оят йўқ. Бунга далолат қилувчи соғлом бир ривоят ҳам йўқ. Бундан ташқари, Қадр кечаси Рамазоннинг қайси кечаси экани ҳам аниқ маълум эмас. Чунки, бу ҳақидаги ривоятлар жуда фарқли ва ихтилофли. Масалан, баъзи ривоятларда 21- кеча дейилса, бошқасида 23, баъзилар 27 деган бўлса, яна бошқа ривоятларда охирги ўн кунлигида дейилган. Бу эса, Қадр сурасидаги урғу айнан ўша тунга эмас, ўша тунда ер юзига раҳмат бўлиб келган Аллоҳнинг каломи – Қуръонга урғу берилганига далолат қилади. Демак, ҳаётингизга Қуръон кириб келган кеча сиз учун қадр кечаси ҳисобланади. Зотан, инсон бадани руҳи билан, Рамазон ойи рўзаси билан, тунлар Қуръон тиловати ва таҳажжудлари билан жонланади.
“(Ўша саноқли кунлар) Рамазон ойидир. У шундай ойки, инсонларга қўлланма бўлган, ўша қўлланманинг ҳақ билан ботилни ажратиб берадиган ҳукмларининг далиллари бўлган Қуръон ўша ойда нозил бўлди» (Бақара 2/185)
Мусулмон киши бир йилда бир мартагина Рамазоннинг охирги ўн кунлигининг қайсидир бир кечасидагина таҳажжуд ўқишга ва Қуръон ўишга одатланмаслиги керак. Мусулмон киши ҳаётининг ҳар бир кечини қадр билиши керак.
Пайғамбар алайҳиссалом Рамазон кечаларида ҳам худди бошқа ойларда бир ухлаб туриб, туннинг бир қисмида бедор бўлиш билан ўтказган ва витр намозини ўқишда давом этган. Ҳатто таровеҳ намозини жамоат билан биргаликда масжитда ўқимаган, бунга рухсат ҳам бермаган. Таҳажжуд ва витр намозларига ҳеч қандай қўшимча қилмаган. Балки, Қуръон тиловати, тартили, (дона-дона тушуниб ўқишга) қироати билан машғул бўлган. Охирги ўн кунлигида эса, кечаси аҳли-оиласини ҳам уйғотган кунлари бўлган. Пайғамбар алайҳиссаломдан Қадр кечаси қилинадиган бирдан-бир дуо бизгача етиб келган.
Ривоят қуйидагича:
Ойша онамиздан ривоят қилинади: «Эй Аллоҳнинг Элчиси, агар мен Қадр кечасига муваффақ бўлиб қолсам, нима деб дуо қилай? Расулуллоҳ шуни айтинг, деди: «Аллоҳумма, иннака афуввун, туҳиббул-афва фаъфу анни.» (Эй Аллоҳим, Сен албатта кечиримли-марҳаматлисан, кечиришни яхши кўрасан, мени кечир.) Фарқли лафлзлари билан Имом Термизий ва Имом Насоийлар ривоят қилган.
Демак, Рамазоннинг ҳар бир кечасида ушбу дуони ўқиб юрсак, суннатга мувофиқ бўлади.
Шуни ҳам унутмаслик керакки, Қадр кечаси тунаб бедор бўламан деб, мабодо бомдод намозини қазо қилиб қўйсангиз (бомдодга ухлаб қолиб, намозни ўқиёлмасангиз), умр бўйи тунлари бедор бўлиб тунаб чиқсангиз ҳам, ўша кунги бомдод намозини ўрнига келтиролмайсиз. Чунки, бомдод намози Аллоҳнинг амридир. Қадр ёки бошқа кечаларда тунаб бедор бўлиш инсоннинг ўз ихтиёридаги нарса – қилса яхши, қилмаса гуноҳ эмас.
Агар қайсидир кечани бедор ўтказмоқч бўлсангиз, бомдодга ва саҳарликка халақит қилмайдиган даражада бедор бўлишни, таҳажжуд ва Қуръон тиловатидан кейин бекорчи вақт ўтказмасликни тавсия қиламиз, ҳамда ишда давомли бўласиз деб умид қиламиз.
Қўшимча маълумот учун қаранг:
