Савол:
Ассалому алейкум!
Қуръон ўқиётганимда турли хил хаёллар келади. Шу яхшими? Шу ҳолатда қандай иш тутишим керак? Илтимос, батафсил маълумот беринг.
Жавоб:
Ва алейкум ассалом.
Маълумки, Қуръон тиловати ҳам намоз ҳам зикр ибодатига киради. Нафақат Қуръон тиловатида, балки намоз ўқилаётганда ҳам инсон ақлига турли фикрлар келиши бу оддий ҳолат. Бухорийда келтирилган бир ҳадисга кўра Ҳз. Умар “Мен намоз ўқиётганимда (хаёлимда) аскарлар учун керакли нарсаларни тайёрлар, тартиб ва интизомга келтирар эдим!” деган. (Бухорий, ал-Амал фис-Солат, 18)
Яна Бухорийда келтирилган ҳадисга кўра Набий алайҳиссаломни ҳам намоз ўқиётган вақтида ақлига турли фикрлар келгани билдирилган. Алоқадор ҳадис қуйидагича:
Уқба б. Ҳорис –Аллоҳ ундан рози бўлсин – шундай деди: “Мен Расулуллоҳ билан бирга аср намозини адо қилдим. У салом бериши биланоқ тезда туриб кетди ва шошилганича аёлларидан бирини ёнига кирди. Кейин қайтиб чиқиб шошилиб уйга кириб кетганини кўрган жамоатни юзидаги ҳайратни кўриб шундай деди:
“Мен намоз ўқиётганимда бизда бир оз олтин борлиги ёдимга тушиб қолди. Ва у олтин кечгача бизда қолиб кетишини (ёки) кечаси бизни олдимизда қолиши хоҳламадим ва уни тақсимлаб тарқатиб юборилишини буюрдим.” (Бухорий, ал-Амал фис-Солат, 18.)
Шайтон Аллоҳ таолодан қиёматгача муҳлат олганидан кейин шундай деган эди:
“… Қасамки, мен ҳам улар учун сенинг тўғри йўлинг узра ўтираман. Кейин уларни олдиларидан ва орқаларидан, ўнгларидан ва чапларидан (адаштириш учун) келаман. Уларни аксариятини шукр қилувчи деб билмайсан.” (Аъроф 7/16-17)
Шайтонга умумий изн берилгани учун, ундан ҳатто Пайғамбарлар ҳам халос бўла олишмаган. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
“Сендан аввал юборган бирорта ҳам набий ёки элчимиз йўқки; бирор нарсани орзу қилганида шайтон уни орзусига васваса қўшган бўлмасин. Аллоҳ шайтон қўшган нарсани кетказиб юборади, кейин Аллоҳ Ўз оятларини мустаҳкамлайди. Аллоҳ билувчидир, тўғри ҳукм берувчидир.” (Ҳаж 22/52)
Оятлардан маълум бўлишича, намоз ва Қуръон тиловатидек улуғ ва муҳим ибодатларни адо этилиш жараёнида шайтон бу каби васвасаларини инсон хаёлига келтириши бу ёмон нарса эмас. Асосийси шуки, бу ва бу каби васвасаларга берилиб кетиб намозни ёки Ўқиётган оятларини мафҳуми, мазмуни ва унга амал қилишни унутиб қўймаслик ва ибодатларни тарк этмасликдир.
Яна шуни ҳам эслатиб ўтмоқчимизки, Қуръонни кўпроқ ўзбекча таржимасидан ўқинг, шунда иймон-эътиқод, амал, ихлос ва муҳаббат зиёда бўлади.