Musulmonlar

Исо алайҳиссалом дунёга қайтиб келадими?

Савол: Қиёматга яқин бир вақтда Исо алайҳиссалом дунёга қайтадан келади деган гаплар бор. Агар келса осмондан тушадими ёки бошқа инсон бўлиб туғиладими?

Жавоб: Қуръони Каримга кўра Исо алайҳиссалом вафот этган, тирик эмас. Аллоҳ уни ҳам бошқа ваҳий олган пайғамбарлар

каби вафот эттирган. Алоқадор оятлар шундай:

إِذْ قَالَ اللَّـهُ يَا عِيسَىٰ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۖ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

“Бир кун Аллоҳ Исога шундай деди: Эй Исо , сени жонингни оламан ва сени ўзимга юксалтираман, шундай қилиб сени инкор қилганлардан қутқариб қоламан ва сенга эргашганларни қиёматгача кофирлардан устун қиламан. Сўнгра қайтишингиз Менга бўлади. Ана ўшанда ихтилофга тушган нарсаларингизда орангизда Мен ҳукм бераман.“ (Оли Имрон 3/55)

وَإِذْ قَالَ اللَّـهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَـٰهَيْنِ مِن دُونِ اللَّـهِ ۖ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ ۚ إِن كُنتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ ۚ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ ۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ ﴿١١٦﴾ مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ ۚ وَكُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَّا دُمْتُ فِيهِمْ ۖ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنتَ أَنتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ ۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿١١٧﴾ إِن تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ ۖ وَإِن تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿١١٨﴾

“Бир кун Аллоҳ шундай дейди: Эй Марям ўғли Исо, инсонларга: “Мени ва онамни Аллоҳ билан ўртангиздаги иккита Худо қилиб олинглар”, деган сенмисан?” (Исо шундай дейди:)“Сенга бўйин эгаман. Ҳақим бўлмаган нарсани гапириш менга эмас. Агар ундай деган бўлсам, зотан Сен ўзинг билиб тургансан. Сен мени ичимдагини ҳам биласан, мен Сендагини билмайман. Ғайбларни билишинг шубҳасиздир. Мен уларга фақатгина: “Мени ва сизларни Эгангиз бўлмиш Аллоҳга қуллик қилинглар,” деб айт деган буйруғингдан бошқа нарса демаганман. Мен уларни ораларида бўлган вақтимда уларга шоҳид-гувоҳ эдим. Мени жонимни олганингдан кейин уларни кўриб-билиб, гувоҳ бўлиб турувчи Сен ўзинг бўлдинг. Сен ҳар нарсани тўғрисини билувчисан. Агар уларни азобласанг, зотан улар Сени қулларинг. Агар кечирсанг, Сен ҳар нарсадан ғолиб-устун эканинг, ҳар ишда тўғри ҳукм-қарор беришинг ростдир.“ (Моида 5/117)

Бу оятларга кўра, Исо алайжиссалом вафот этганидан сўнг қайтиб инсонлар орасида, уммати орасида асло яшамагани маълум бўлмоқда. Чунки вафотимдан олдин мен уларни кўриб-билиб турар эдим, вафотимдан кейин эса улардан хабарим бўлмади, деган мазмундаги гапларидан айнан шу нарса ўртага чиқмоқда.

Бошқа оятда эса, Аллоҳ Исо алайҳиссаломни Яҳудийлардан қутқариб қолганини билдиради. Чунки Яҳудийлар уни хочга михламоқчи бўлишган эди.

وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّـهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَـٰكِن شُبِّهَ لَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ ۚ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ ۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا ﴿١٥٧﴾ بَل رَّفَعَهُ اللَّـهُ إِلَيْهِ ۚ وَكَانَ اللَّـهُ عَزِيزًا حَكِيمًا

“Ва Аллоҳнинг Элчиси Марям ўғли Исони ўлдирдик деганликлари туфайли… Ҳолбуки улар уни ўлдирмади ҳам, хочга ҳам осишмади. Лекин уларга (яъни қотилларга ўлдирилган шахс) Исога ўхшатиб кўрсатилди. У ҳақда ихтилофга тушганлар, шу сабабли бутунлай қарорсизлик ичидадирлар. Уларда гумондан бошқа бирон-бир маълумот йўқдир ва уни улар ўлдирмагани аниқдир. Аксинча, Аллоҳ уни Ўз ҳузурига юксалтирди. Аллоҳ ҳар нарсадан ғолиб/устундир, тўғри қарор берувчидир.” (Нисо 4/157-158)

Ислом дини олимларининг кўпчилиги бу оятдаги “Аллоҳ уни ўз ҳузурига юксалтирди” ифодасигагина эътибор берган ҳолда, Исо алайҳиссалом тирик, деган хулосага келишган. Уларга кўра, Аллоҳ уни маънавий самолардаги мавқега юксалтирган эмиш, қиёматдан аввал дунёга қайтадан келар эмиш. Ҳолбуки, аввалги илк икки оятда, Аллоҳ Исони вафот этганини очиқ-ойдин тушунтириб қилмоқда. Бундан ташқари, “сени ўз ҳузуримга юксалтираман” жумласи, “сени жонингни оламан” ифодасидан кейин келтирилган. Жумла шундай: “сени жонингни оламан ва сени ўзимга юксалтираман”.

Юқоридаги оятдан маълум бўлдики, Аллоҳ таоло Исо алайҳиссаломни ажали келганида, уни жонини олган ва руҳини самога юксалтирган.

Исо алайҳиссалом дунёга қайтадан келади деб билдирган ҳадислар ўртага қўйилган. Улардан биттаси шундай:

Руҳим қудрат қўлида бўлган Аллоҳга қасамки, Марямнинг ўғли Исо адолатли бир ҳукмрон бўлиб орангизга тушади, хочни синдиради, тўнғизни ўлдиради, жизяни тўхтатади, Исломдан бошқа нарсани қабул қилмайди. Фақатгина битта сажда дунё ва ундаги барча нарсалардан яхшироқ бўлади.” (Бухорий, Анбиё 50. Муслим, Имон 71. Термизий, Фитан 54)

Агар эътибор бериладиган бўлса, Исо алайҳиссалом дунёга қайтиб келиб қиладиган хочни синдириш, тўнғизни ўлдириш, жизяни тўхтатиш ва ер юзидаги барча инсонларни мусулмон қилиш каби ишларнинг биронтаси ҳам Қуръони Каримда йўқдир. Шу билан бир қаторда, ҳеч қайси ваҳий олган кишининг, Элчининг – инсонларни куч билан мажбурлаб динга киргизиш деган ваколати ҳам мажбурияти ҳам бўлмаган, бундай ҳуқуқи ҳам бўлмаган.Уларнинг вазифалари фақатгина Аллоҳдан келган оятларни етказишлик бўлган холос. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ

“Элчига юклатилган нарса(вазифа), фақатгина таблиғдир (етказишдир).” (Моида 5/99)

وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَن فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعًا ۚ أَفَأَنتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّىٰ يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ

“Агар Эганг хоҳлаганда эди, ер юзидаги инсонларнинг барчаси албатта иймон келтирган бўлар эдилар. Инсонлар то мўмин бўлгунча мажбур қиладиган сенмисан?” (Юнус 10/99)

لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ۖ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ ۚ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللَّـهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ لَا انفِصَامَ لَهَا ۗ وَاللَّـهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

“Динда мажбурлаш бўлмайди[1]. Энди тўғрилик эгриликдан ажралиб чиқди. Кимки ҳаддан ошган-ярамасларни тан олмасдан Аллоҳга ишониб суянса[2], мустаҳкам тутғич-дастани ушлаган бўлади, уни узилиши имконсиздир. Аллоҳ, эшитувчидир, билувчидир.” (Бақара 2/256)

Кўпчилик Ислом дини олимлари, бу ҳадислар фақатгина машҳур олтита ҳадис китобида келганини етарли деб билишган. Бу каби ҳадисларни санадлари (келиш ёли) соғлом бўлса-да, аммо матнлари Қуръони Карим оятларига мутлақо зид келмоқда. Чунки Аллоҳ Қуръони Каримда ваҳий олган кишилар ва элчилар фақатгина огоҳлантирувчи ва ҳуш хабар берувчи эканини билдирган:

إِنْ أَنتَ إِلَّا نَذِيرٌ ﴿٢٣﴾ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا ۚ وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ

“Сен фақатгина огоҳ қилувчисан. Бу ҳақиқатни сен билан бирга юбордикки, ҳуш хабар берасан ва огоҳлантирасан. Ҳар умматнинг тарихида мутлақо бир огоҳлантирувчи бўлган” (Фатир 35/23-24)

فَإِنْ أَعْرَضُوا فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا ۖ إِنْ عَلَيْكَ إِلَّا الْبَلَاغُ

“Агар улар юз ўгирсалар, бас, Биз сени уларга қўриқчи қилиб юборганимиз йўқ. Сени вазифанг, фақатгина таблиғ/етказишдир.” (Шўро 42/48)

وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَن فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعًا ۚ أَفَأَنتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّىٰ يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ

“Агар Раббинг хоҳлаганда эди, ер юзидаги инсонларнинг барчаси албатта иймон келтирган бўлар эдилар. Инсонлар то мўмин бўлгунигача мажбур қиладиган сенмисан?” (Юнус 10/99)

Қиёматдан аввал Исо алайҳиссаломнинг қайтиб келишига ишониш, ҳатто эътиқод масаласи даражасигача киргизилган. Ҳолбуки, буни иддао қилган олимлар, оҳод ҳадислар эътиқод масалаларини ҳал қила олмайди дейишади. Исони келишини билдирган ҳадисларнинг барчаси оҳод хабарлардир.

Хулоса қилиб шуни айтамизки, мусулмонлар “ана энди, мана энди Исо келади, дунёни қутқаради” шаклидаги орзу умидларидан воз кечишлари ва ўзларини бор кучлари, илми ва маданияти, фаҳм-фаросати билан дунё ва охирати учун ҳаракат қилишлари керак бўлади. Чунки Аллоҳ таоло шундай буюрган:

إِنَّ اللَّـهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ

“Бир халқ, то ўзларини ичидаги нарсани ўзгартирмагунича, Аллоҳ – у халққа берган нарсасини ўзгартирмайди.” (Раъд 13/11)

وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ

“Билинсинки, Инсон учун ўз қилмишидан бошқа бир нарса йўқ.” (Нажм 53/39)

 

    Проф. Др. Абдулазиз Байиндир. Сулаймония Вақфи.

Бу ҳақда кўпроқ маълумотга эга бўлмоқчи бўлганлар, қуйидаги Араб тилидаги сайтимизнинг линкига мурожаат қилишлари мумкин:

عقيدة نزول المسيح في آخر الزمان http://www.hablullah.com/?p=1288, http://www.hablullah.com/?p=1351

[1] Диннинг асли ва ўзаги иймон-ишончдир. Иймон-ишончни асоси эса, уни ич-ичидан қабул қилиш, яъни қалб билан тасдиқлашдир. Қалбдаги тасдиқни инсоннинг ўзи ва Аллоҳ билади фақат. Қалб инсоннинг энг озод ва ҳур бўлган жойидир. Шу сабабли, ҳеч ким бировни бирон нарсага ишонтиришга ва иймон келтиришига куч билан мажбурлай олмайди. Чунки бировни қалбини очиб, зўрлаб бирон нарсани киргизиб қўя олмайди. Диний вазифалар ҳам куч билан бажарилмайди, чунки ибодатлар учун ният керак, ният эса қалбдан қилинади. Қалбдан-чин юракдан қилинмаган ибодат ҳам қабул бўлмайди. Бировга бирон нарсани мажбурлаб ният қилдира олинмаслиги сабабли, бировга мажбурлаб ибодат ҳам қилдириб бўлмайди.

[2] Йўлдан чиққанларга бўйин эгмайди.

Телеграм каналимиз: