Musulmonlar
Диний жамоа ташкил қилиш (Саид Нурсининг сохта хусусиятлари)

Диний жамоа ташкил қилиш (Саид Нурсининг сохта хусусиятлари)

а) Саид Нурсига нисбат берилган cохта хусусиятлар 

Кўплаб тариқатларда ер олган Нури Муҳаммадий ва Ҳақиқати Муҳаммадийя эътиқоди Нурчиларда ҳам бор. Саид Нурси ўзини Ҳақиқати Муҳаммадийянинг тимсоли эканини билдиради. Унга кўра, Рисолаи Нурнинг асл манбаъи ва асоси Нури Муҳаммадийдир.  Унинг ўзи эса, ўша рисолаларнинг ҳақиқати ва маънавий шахсиятидир. Бунинг маъноси – ўзини Нури Муҳаммадийя яъни Ҳақиқати Муҳаммадийянинг тимсоли эканини билдиришдир. Рисолаи Нурларда бу каби хусусиятларни Саид Нурсида жамланганини билдирувчи ифодалар бор.

б) Саид Нурсини бирлик мақомида экани ҳақидаги иддаоси

Аллоҳ билан Ҳақиқати Муҳаммадийя бир нарсанинг олд ва орқа тарафи экани деб ҳисобланганлиги учун, Ҳақиқати Муҳаммадийяни тамсил қилинган кишини, “Бирлик” мақомида деб қабул қилинади. Саид Нурси шу сўзлари билан ўзини бу мақомда эканини билдиради:

“Айтишни ҳаёлимга ҳам келтирмаган бир сирни сизларга айтишга мажбур бўлдим. У шулардан иборат:

“Рисолаи Нурнинг маънавий шахсияти ва уни тамсил қилган хос шогирдларининг маънавий шахсиятлари “Фард – ягона, ёлғиз бўлишлик” мақоми билан шарафлантирилгани учун, энди уларнинг тепасида на бир улканинг қутбини ва замоннинг буюк бир қисмини Ҳижозга олиб борган Қутби Азамини ҳокимияти Бўлмайди. Бу сабабдан, ҳатто Қутби Азамни тасарруфи остига киришга ҳам мажбур эмаслар. Ҳар даврда бўлган икки имомдек – уни танишга мажбур эмаслар. Мен эскидан Рисолаи Нурни маънавий шахсиятини (ўзимни), ўша имомлардан бири деб ўйлардим. Энди тушуниб етдимки – Говси Азам, қутб, ва ғовс ҳам фардият-бирлик мақомида экани туфайли, охир замонда шогиртлари боғланган Рисолаи Нурниг ўша фардият-бирлик мақоми билан шарафланган эканлар. Яширишга муносиб бўлган бу буюк сирга кўра, Маккаи Мукаррамада умуман кутилмаган бир воқеа юз бериб, Қутби Азамдан Рисолаи Нурга қарши бир этироз келса, Рисолаи Нур шогирдлари асло тараддудга тушмаслиги керак, ўша муборак Қутби Азамнинг эътирозини шунчаки бир илтифот ва салом тариқасида қабул қилишлари, эътиборига лойиқ бўлиш учун уни эътироз этишига сабаб бўлган масалаларини чиройли йўл билан очиқлаб бериб, уни қўлларини ўпишлари керак.”

Қутб – Тариқатларга кўра энг катта авлиё деб билинган шахсдир. Тариқатларга кўра у шахс, эранларнинг боши ва Аллоҳнинг изни билан коинотни бошқарувчи шахсдир.

Қутбдан кейинги мақомда турувчи икки кишига “имомони” дейишади. Булардан бирига “имоми ямин”, бошқа бирига “имоми ясир” номи берилади. Имоми ямин (ўнг томондаги имом) қутбнинг ҳукмларига эга деб, имоми ясир (чап тарафдаги имом) эса қутбнинг ҳақиқатига мазҳар деб билишади. Яъни, биттаси қутбнинг қарорларини, бошқаси эса ҳақиқий йўналишини билади дейишади. Қутб вафот қилиши биланоқ ўрнига имоми ясар ўтиради. Қутб билан биргаликда икки имом учлиги ҳосил бўлади. Юқорида айтиб ўтилганидек Саид Нурси авваллари озини бу имомлардан бири деб гумон қилган.

Қутблар биттадан кўпайиб кетса, бош Қутбга Қутбул Ақтоб дейилади.  Унга сиғинганларни қутқариб қолишига ишонишгани учун, унга Ғовс ёки Ғовси Азам дейишади. Саид Нурси ҳам ўзини Ғовси Азам деб танитган.

Бундай эътиқодга мансуб бўлганларга кўра Қутб, -Ҳақиқати Муҳаммадийя унда намоён бўлган шахсдир. Ҳасан Файзининг Саид Нурсига “ Жуда порлоқ қасида” деб ёзган шу шеъри қуйидаги маъноларни ўз ичига олади:

    “Чунки сенсан бу замонда оламларга раҳмат бўлган (Муҳаммад)нинг намоёндаси,
Чунки сенсан энди гуноҳларга шафоат этувчи Муҳаммаднинг вориси.
Гуноҳкорларни сенга бўлган ушбудир бир ноласи:
Ёрдам айла бизга эй ёрдам истаганларнинг ёрдамчиси!
Эй оламларга раҳмат бўлган Муҳаммаднинг ойдинлиги, Нурнинг элчиси!” 

Бу мақомнинг Қутбул иршод ва Қутбул Вужуд номли икки хил тури бор. Уларга кўра Қутбул Иршод Набилик тизимининг ички тузилишини, Қутбул Вужуд эса Ҳақиқати Муҳаммадийянинг ички тузилишини тимсолидирлар.  Қутбул иршод ҳақида юқорида Имоми Раббонийнинг гаплари айтиб ўтилди. Қутбул Вужудга келсак, у ҳар даврда фақат бир дона бўлиши мумкинлиги айтилади. Саид Нурси ҳудди шу бирлик мақомига ўзини муносиб кўрган. Ўзини бу мақомда деб даъво қилгани учун Рисолаи Нурнинг шогирдларини ёнига олган бўлади.

Икки Имомдан сўнг дунёнинг тўрт тарафини бошқариб туриши даъво қилинган Автоди Арбаийн,  ундан ҳам паст табақада етти иқлимни бошқариб турган Еттилар (Абдол, Ахёр) ва халққа ёрдам этиб туриши даъво қилинган Қирқлар (Нужабо) ва инсонларни назорат қилиб туради деб даъво қилинганн Учюзлар (Нуқабо) бор эканини қабул қилишади. Саиди Нурсига кўра, ер юзини бошқариб турганларнинг энг каттасининг мақоми, Рисолаи Нурнинг шогирдларинионг мақомидан анча пастдадир.

Шу боис улар, Қутб Азамнинг ҳукми остига киришга мажбур эмаслар. Чунки у Қутбнинг ўзи Рисолаи Нурни тўла билмас. Бундай бир Қутб Рисолаи Нурга этироз билдириши таажжубли ҳол эмас. Рисолаи Нурнинг шогирдлари бундай эътироздан тараддудга тушмасликлари керак, у муборак Қутбни эътирозини шунчаки бир илтифот ва салом тариқасида қабул қилиш керак, эътиборини қозониш учун унинг эътирозига сабаб бўлган масалаларни изоҳлаб очиқлаб беришлари ва қўлларидан ўпишлари керак.

Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ   إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ وَرَأَوُاْ الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأَسْبَابُ      وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّؤُواْ مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ

“Инсонларни ичидан кимлардир Аллоҳдан аввал, Унга ўхшаш деб гумон қилган нарсаларига осиладилар. Уларни Аллоҳни севгандек севадилар. Мўминларнинг Аллоҳга бўлган севгиси кучлидир. Бу хатога қўл урганлар, бутун куч-қудрат Аллоҳга хос эканини ва Аллоҳнинг азоби жуда ҳам қаттиқ эканини, қанийди у азобни кўрадиган кунгидек кўра олсалар эди.

У кунда, етакчи деб эргашилган кишилар, ўзларига эргашганлардан айрилиб узоқлашадилар. Энди у азобни кўрдилар ва ўрталаридаги бутун муносабатлар узилди.

Уларга эргашганлар шундай дейишади: “Қанийди бизда яна бир фурсат бўлганда эди, улар биздан узоқлашгани каби бизлар ҳам дунёда улардан шундай узоқлашармидик!” Аллоҳ уларнинг қилмишларини, ўзларини ич-этини ейдиган қилиб кўрсатади. Энди улар у оташдан чиқмайдилар.” (Бақара 2/166-167)

Проф. Др. Абдулазиз Байиндıр, Қуръон Нури Остида Воситачилик ва Ширк Китоби, Сохта Жамоатларни Юзага Келиши бўлимидан.

Телеграм каналимиз: