Аср Сураси[1]
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ
Яхшилиги чексиз, эзгулик ва неъмат улашувчи – Аллоҳ номи билан.
103:1
وَالْعَصْرِ
103:2
إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ
Инсон (зоти вақтдан) аниқ зиёндадир[4].
103:3
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ
Имон келтирган, манфаатли ишларни амалга оширган, бир-бирига ҳақ (Қуръон)ни[5] тавсия қилган ва бир-бирига сабр-бардошни тавсия қилганлар бундан мустасно[6].
[1] Аср сураси Маккада тушган, 3 оят. Тушиш тартиби 13, ёзилиш тартиби 103.
[2] Аср – Замон, вақт ўтиши, давр, куну тунни айланиб туришидир. (Қаранг: Тобарий тафсири; Ибн Касир тафсири; Бағовий тафсир, Аср 103/3.)
[3] Инсонларни қасам ичиши гапига бошқаларни ишонтириш ва шубҳага ўрин қўлдирмаслик учун бўлади. Лекин, Аллоҳ бунга муҳтож эмас. Сураларнинг бошидаги қасамлар – қасам ичилган нарса жуда ҳам муҳим масала эканини, унга жиддий маънода қаралиши кераклигини билдириб қўйиш ва шу билан бир қаторда, ўша қасам ичилган нарсага инсонлар катта эътибор бериши кераклигига ишора қилади. Бунга айнан мана шу «Аср» сураси мисолдир. Сурани бир-бутун ҳолича ўқиб тушуниш керак.
[4] Аллоҳга ишонган ҳолда амали солиҳ қилмаган, бошқаларни ҳам ҳақ-Қуръонга чақириб, уларга Қуръонни тавсия қилмаган ва шу йўлда сабр-бардошга ҳам чақирмаганларнинг ўтказган ҳар бир куни зиёндир.
[5] Оятдаги ҳақ – Қуръон ва ундаги тавҳид динидир. (Қаранг: Аср сураси тафсири; Тафсири Жомеул Баён, Ибн Жарир ат-Тобарий; Алжамиу Лиаҳкамил Қуръоан, Алқуртубий; Маолимут Танзил, ал-Бағовий.)
[6] Оятдаги Имон билан амални орасини ажратмадик. Чунки имондан кўзда тутилган натижага амалсиз, амалдан кўзда тутилган натижага ҳам имонсиз эришиб бўлмайди. Имонни лаззатига ва имондан кўзда тутилган натижага эришиш учун албатта имони тақозо қилган ишларни амалга ошириши керак. Инсонни амал қилишдан мақсади дунё манфаатларига эришиш учун эмас, балки ўша ишни имони тақозо қилгани, яъни Аллоҳ таоло буюргани сабабли қилиши керак.
[…] Аср […]