Musulmonlar
Дуо билан тақдир ўртасида қандай боғлиқлик бор?  

Дуо билан тақдир ўртасида қандай боғлиқлик бор?  

Савол: Бир оятда шундай бир дуога кўзим тушди: “(Эй Раббим!) Бу дунёда бизларга яхшилик ёз охиратда ҳам …” (Аъроф 7/156) Агар бу дуо ижобат бўлиб, бизга Аллоҳ тарафидан дунёлигимиз учун ҳам охиратимиз учун ҳам яхшилик ёзилиб қўйилса, қолган умримизни имтиҳон деган маъноси қаерда қолади? Инсон бугун яхши иш қилиб, эртага ёмон ишга қўл уриши, бугун исломга кирган киши эртага диндан чиқиши мумкин, Аллоҳ ёзиб қўйган нарса эса асло ўзгармайди, деб биламан. Бу ҳақда маълумот бера оласизми?

Жавоб: “(Эй Раббим!) Бу дунёда бизларга яхшилик ёз охиратда ҳам …” (Аъроф 7/156) дуоси орқали бир натижага эришиш учун, бу дунёда – сўнги нафасигача Аллоҳни буйруқларига мувофиқ тарзда ҳаёт кечириш керак бўлади. Чунки Аллоҳ: “Эй мўминлар! Аллоҳга керагича тақво қилинглар. Сўнги нафасингизгача Аллоҳга таслим бўлишда давом этинглар/Мусулмон бўлган ҳолингизда ўлинглар.” (Оли Имрон 3/102) деб буюрган. Охиратда яхшилик ёзилиши – дунёда яшаб ўтган ҳаётининг ҳисоб-китобини битириб, жаннатга кирадиганлар рўйхатига ёзиб қўйилиш истагида бўлишдан иборатдир.

Дуо жуда муҳим нарса. Дуо – инсонни Аллоҳга бўлган эҳтиёжини ўртага чиқаради. Аллоҳ таоло шундай буюради:

“Айтгинки: “Дуойингиз бўлмаса, Раббим сизларга қадр-қиймат бермайди.” (Фурқон 25/77)

Инсон агар керакли ишни амалга оширмас экан, фақат дуо қилган билан ҳеч нарсага эриша олмайди! Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

“Инсонга ўз қилмишидан бошқа ҳеч нарса йўқ.” (Нажм 53/39)

“Инсонлардан кимидир шундай дейди: “Раббимиз, бизга шу дунёда бер!” Бундай кишиларни охиратда ҳеч қандай насибаси бўлмайди.

Яна кимдир шундай дейди: “Раббимиз! Бизларга бу дунёда ҳам яхшилик бергин, охиратда ҳам яхшилик бергин, бизни дўзах азобидан сақла.” Ана ўша кишиларнинг ҳар бирига ўз қилмишларидан насиба бор. Аллоҳ ҳисоб-китобини тез олувчидир.” (Бақара 2/200-202)

Демак, инсон меҳнат қилмай, ҳаракат қилмай ҳеч нарсага эриша олмайди; дуоси ҳам қабул бўлмайди! Қуйидаги оятлар ҳам шу мавзуга алоқадор:

“Ким келгусини/охиратни истаса ва ишонган ҳолда у учун керакли саъй-ҳаракатни амалга оширса, ана ўша кишиларнинг қилган саъй-ҳаракати мақбул бўлади.” (Исро 17/19)

“Ким дунё манфаатини хоҳласа, унга дунё манфаатини берамиз. Ким охират манфаатини хоҳласа, унга охират манфаатини берамиз. Биз вазифасини адо этувчиларни мукофотлаймиз.” (Оли Имрон 3/145)

Бир инсон керакли вазифаларини адо этганида Аллоҳ унга бу дунёда яхшилик ёзиб қўяди. Агар ҳаётини ана шундай давом эттирса, охиратда ҳам яхшилар қаторига ёзиб қўйилади, яъни жаннатга кирадиганлар рўйхатига қўшилади.

 

Яҳё Шенўл

Телеграм каналимиз: