Musulmonlar
Мўжиза ва Каромат (Тариқатчликка Назар 16- бўлим)

Мўжиза ва Каромат (Тариқатчликка Назар 16- бўлим)

МЎЖИЗА

Элчиларни мўжизалари бор. Мўжиза – бир шахс Аллоҳни набийси ва элчиси экани исботий далилидир. Муҳаммад алайҳиссаломнинг мўжизаси Қуръони Каримдир. Қуръонни билган ҳар ким бу китобни олиб келган шахс албатта Аллоҳни элчиси эканини тан олади. Чунки, Қуръон инсон ўз ақли ва билимига асосланиб ёза олиши мумкин бўлган бир китоб эмас. Бу худди Исо алайҳиссалом Аллоҳни изни билан ўликларни тирилтиргани, қуш ҳайкали ясаб Аллоҳни изни билан унга уфлаганда тирик ҳолга келиши; Солиҳ алайҳиссалом Аллоҳни изни билан бир қоядан туя чиқаргани каби ҳеч бир инсон бажара олмайдиган ишлар қаторига киради. Лекин, ўша қуш учиб кетса, тирилган ўлик қайта яна ўлса ва туя ҳам сўйилиб ёки ўз ажали билан ўлиб кетса, демак уларда ўзидан кейин келадиганларга далил бўладиган мўживавий хусусияти қолмаган бўлади. Қуръонни мўжизалиги эса давомлидир. Уни дунёни қайси давлатида ким қачон ўқишидан қатъий назар, агар уни тушиниб ўқиса, у албатта борлиқларнинг эгаси бўлмиш ягона Аллоҳни китоби эканини ва уни олиб келган киши эса Аллоҳни элчиси эканини тушуниб етади ва тан олади. Аллоҳ таоло Қуръонни қиёматгача муҳофаза қилиб қолишни Ўз зиммасига олганлиги сабабли, уни мўжизалиги ҳам то қиёматгача давом этади. Қуръон бор муддатча Муҳаммад алайҳиссаломни набий экани ҳам давом этади. Демак, энди инсониятга Муҳаммад алайҳиссаломдан кейин ҳеч қандай набий ҳам ваҳий ҳам келмайди. Барча ер юзи инсонлари эса, Қуръон Аллоҳни китоби, Муҳаммад алайҳиссалом Аллоҳни элчиси эканига ишонишлари керак.

Муҳаммад алайҳиссаломга меросхўр бўлмоқчи бўлган олимларни қиладиган ишлари – инсонларга Аллоҳни китобини ва ундаги ҳикматни тушунтириб беришларидир. Агар Қуръондан бошқа нарсаларни диндан деб ўргатишга уринсалар, албатта йўлдан чиққан бўлишади.

Муҳаммад алайҳиссаломга Қуръондан бошқа мўжиза берилмаслигини сабаби шу оятда очиқлаб берилган:

وَمَا مَنَعَنَا أَن نُّرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَن كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ ۚ وَآتَيْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا ۚ وَمَا نُرْسِلُ بِالْآيَاتِ إِلَّا تَخْوِيفًا

“Сени мўжизалар билан юборишимиздан Бизни ман қилган нарса – фақатгина аввалгилар уларни ёлғонга чиқарганлари бўлди. Самудга (мўжиза ўлароқ) ҳақиқатни кўрсатиб берувчи туяни бердик, аммо хатога қўл урдилар ­- зулм қилдилар. Биз мўжизаларни фақатгина қўрқитиш учун юборамиз.” (Исро 17/59)

 

КАРОМАТ

 

Мурид: Сен ҳали кароматни ҳам инкор қиляпсанми?

Байиндир: Кароматни эмас, баъзи бир уйдирма нарсаларни ва тўқиб чиқарилган ёлғон ҳикояларни каромат номи остида мўжиза каби фойдаланишингизга қаршиман. Сизлар уларни Аллоҳни дўсти эканингиз ҳақидаги далилларингиз деб қабул қиляпсизлар, натижада ёнинггиздагилар билан биргаликда ботиб боряпсизлар.

Каромат – ҳурматли бўлиш дегани.[1] Аллоҳ таоло барча инсонларни қолган борлиқларга нисбатан ҳурматли (кароматли) қилиб яратганини ва бир-қанча нарсани инсонни амрига топшириб қўйганини шундай билдирмоқда:

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلً

“Одам болаларини жуда ҳам ҳурматли (кароматли) қилиб қо’йдик, қуруқликда ва денгизда уларни ташитдик, гўзал-тоза неъматлар бердик, яратган нарсаларимизни бир-қанчасидан устун қилиб қо’йдик.” (Анъом 17/70)

Инсон учун энг катта каромат ва икром ширкдан узоқ бўлинган имондир:

الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَـٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ

“Ишониб-суянган ва имон-ишончига ширк аралаштирмаган кишиларга келсак, эмин-эркинлик ана шуларни ҳақидир, тўғри йўлга келтирилганлар ҳам ўша кишилардир.” (Анъом 6/82)

Аллоҳ таоло энг кароматли киши ким экани мана шу оятда баён қилиб берган:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّـهِ أَتْقَاكُمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ

“Эй инсонлар! Сизларни бир эркак ва бир аёлдан яратдик. Бир-бирингизни танийсизлар деб, сизларни халқларга ва қабилаларга айирдик. Аллоҳ наздида энг кароматли бўлганингиз – орангизда (хатолардан) энг яхши шаклда сақланадиган (масъулиятли) кишилардир. Аллоҳ билувчи, хабардор зотдир.” (Ҳужурот 49/13)

Каромат деганда мўжиза каби нарсалар, яъни ғайритабиий ишлар назарда тутилади.

Аллоҳдан ваҳий олган элчиларга ўзидаги ваҳийни инсонларга етказишга бериш вазифаси юклатилган. Демак, уларни қўлида фақатгина Аллоҳ тарафидан берилиши мумкин бўлган, инсон ёза олмайдиган ёки бажара олмайдиган бир мўжизаси бўлади. Агар бундай мўжиза бўлмаса, ҳар қандай инсон ҳам ўзини Аллоҳдан ваҳий олган бир набий деб иддао қилиши мумкин. Шу сабабли ҳам набийлик ва ваҳий учун мўжиза жуда муҳим нарсадир.

Аллоҳни қулларига юклаган валийлик ёки авлиёлик деган ҳеч қандай вазифаси йўқ. Ҳар бир мўмин Аллоҳни валисидир. Имон ва ишонч инсонни қалбида бўлганлиги сабабли, ким валий яъни ким чин мўмин ким мўмин эмаслигини Аллоҳдан бошқа ҳеч ким билмайди. Бу мавзу аввал тушунтириб ўтилди.

Аллоҳ таоло ҳар бир мўминга ёрдам сўзи берган. Ундан аввал мўминни қаттиқ имтиҳондан ўтказади, кейин имтиҳондан ўтсагина ёрдам беради. У шундай марҳамат қилади:

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا ۖ وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ

“… Мо’минларга ёрдам бериш зиммамиздаги вазифамиздир.” (Рум 30/47)

فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِّنكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّـهِ ۚ ذَٰلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ وَمَن يَتَّقِ اللَّـهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا ﴿٢﴾ وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ۚ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّـهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّـهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّـهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا

“… Ким Аллоҳдан тақво қилса, унга чиқиш йўлини кўрсатиб беради ва кутмаган ердан ризқ беради. Ким Аллоҳга суянса, У (Аллоҳ) унга етади. Аллоҳ Ўз ишини тўлиқ бажаради. Аллоҳ ҳар нарсага бир ўлчов қўйган.” (Таоқ 65/2-3)

Аллоҳни ёрдами келганидан кейин ўзидан кетиб кўнгли тусаган ишни қилмасдан, берилган имконият ва неъматлардан ўз ўрнида фойдаланиш, ҳар ким ўз вазифасини масъулият билан бажариш ва шукр қилиш керак. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

وَعَدَ اللَّـهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا ۚ وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ

“Аллоҳ ораларингиздан ишониб-суянган ва яхши ишларни амалга оширган кишиларга сўз берган; аввалгиларга бергани каби, ўша ерни албатта уларга беради; Ўзи рози бўлган динни улар учун мустаҳкамлаб беради ва қўрқувлари ортидан уларни эмин-эркинликка улаштиради. Ана шундан кейин ҳам ўзини ҳақдан тўсганлар бўлса, ана шулар фосиқ-йўлдан чиққан кишилардир.” (Нур 24/55)

Афсона ва ёлғонлар мажмуасига айланиб қолган бу сохта кароматлардан воз кечиб, ёлғиз Аллоҳга қуллик қилишга киришинг.

وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ

“Ўша очиқ ҳақиқат (ўлим) келгунича Роббингга қул бўлишда (буйруқларини сўзсиз бажаришда) давом эт!” (Ҳижр 15/99)

 

[1]  Қомус Таржимаси, 4-жл, 464-сф. (Осим Таржимаси)

Телеграм каналимиз: