Musulmonlar
Ислом жангу жадал диними,  ёки тинчлик диними?

Ислом жангу жадал диними, ёки тинчлик диними?

Савол: Ислом дини жанг-у жадал дини дейилиши мумкинми? Пайғамбар алайҳиссаломни бир қанча жангларда шахсан ўзи қатнашиши ва жанг қилиши шунга ишора қилмайдими?

Жавоб: Ислом сўзи сўзликда “тинчлик”, “халос бўлиш”, “қутулиш”, “бўйин эгиш”. “таслим бўлиш” деган маъноларни билдирувчи Араб тилидаги “силм” ўзагидан тураган.    

Ислом дини олиб келган ҳукмлар ва Пайғамбар алайҳиссаломни ҳаётдаги ўрнаклиги ҳам Ислом динини тинчлик ва адолат дини эканини намунасидир.

Пайғамбар алайҳиссалом қатнашган жангларни сабаблари ва натижаларига эътибор бермасдан, Исломни қилич дини деб таърифланишига ҳеч қандай асос йўқ.

Пайғамбар алайҳиссалом қатнашган жангларга алоқадор бир асар ёзган Муҳаммад Ҳамидуллоҳни бу жанглар ҳақида келтирган маълумотлари эътиборга лойиқдир:

“Ўн йил давом этган феълий бир сиёсий фаолиятдан кейин жон берган ўша вақтда, У, айланаси икки миллион километрга яқин бир катта ҳудудда барпо қилинган давлатни бошқарар эди. Россия ерларини истисно қилганда, бутун Европага тенг ва ўша замонлар миллионларча халқ яшаган бу кенг ҳудудлар, жанг майдонларида душман сафлари тарафидан йўқотилган 250 тага яқин инсон қаршилигида фатҳ этилган эди. Ўн йиллик бу ҳаракат натижасида, Мусулмонлардан эса ўртача ҳар ой учун бир дона шаҳид тўғри келиши мумкин. Инсон қони учун берилган бундай қадр-қиймат ва ҳурматни ер юзи ҳали ҳануз иккинчи маротаба кўргани йўқ.”

Ҳамидуллоҳ Пайғамбар алайҳиссаломни жангларида душман тарафдан 250 тага яқин жангчи қатл этилганини ҳисоблаш жараёнида тарихий манбаларга асосланган ҳолда шундай дейди:

“Ибн Ҳишомга кўра Пайғамбар алайҳиссалом мудофаа учун Мадинадан 27 марта сафарга (ғазотга) чиққан ва булардан фақатгина 9 тасида жанг содир бўлган. Аксарияти жанг мақсадида бўлмаса ҳам, саҳобаларнинг назорати остида Мадинадан чиққан йўлчилик ёки юборилган аскарлар бирлигининг сони эса, айнан юқорида келтирилган манбага кўра 38 тадир. Баъзи бир сафарлар ва улардаги содир бўлган воқеалар ҳақида тўлиқ маълумот берилмагани сабабли, қуйида келтириладиган – жангда ҳар икки тафардан ҳам йўқотилган жангчиларнинг – ҳисоб қайдномаси тўлиқ ва қатъий деб қабул қилинмаслиги ҳам мумкин. Шу билан бир қаторда, манбалар ўша даврдаги жанглар ҳақида бизларга тахминий фикр юритиш имконини беради, холос.

Сафар Душман   сони Душман қурбонлари Ислом аскари Шаҳидлар сони
Бадр 950 70 313 14
Уҳуд 3000 22 700 70
Мусталиқ 200 (?) 10 30 (?) 1
Ҳандак 12.000 8 3000 6
Ҳайбар 20.000 93 1500 15
Муъта 100.000 ? 3000 13
Макка фатҳи ? 13 10.000 3
Ҳунайн ? ? 12.000 4
Тоиф ? ? 12.000 12
Жами   216   138

 

Юқорида берилган рақамларга Рожеъ ва Биър Маъунда хоинларча қатл қилинган ва сони 44 тага етган Ислом мубаллиғлари киритилмаган. Худди шундай, Бану Қурайза ўртасидаги жангда асир олинган кишиларга нисбатан ўз ихтиёрларига кўра ўзлари тарафидан танлаб олинган ҳакамнинг Тавротдаги ҳукмлар асосида (Тасния, 20/13-14) уларга нисбатан чиқарган қарори билан қатл этилган кишилар, юқоридаги душман тарафидан йўқотилганлар ҳисоб қайдномасига киритилмаган.

Бўлиб ўтган жангларнинг аксариятида Мусулмонлар ғолиб бўлганига қарамай, мағлуб бўлганларнинг жангда ва ундан кейинги умумий йўқотган жангчилари сони жами бўлиб 250 тага ҳам етмагани, Ислом дини уруш-жанжал, қатл-у қатағон дини эмаслигининг яққол мисоли ва очиқ намунасидир.

(Қўшимча маълумот учун, Муҳаммад Ҳамидуллоҳ, Ҳазрати Пайғамбар Жанглари, Ёмғир Нашриёти, 4-н, Истанбул, 1991, 21-22- с.)

Телеграм каналимиз: