Musulmonlar
Таоизмга кўра воситачилик

Таоизмга кўра воситачилик

Бу мақоламиз орқали сиз азизларга, Аллоҳга ширк келтиришнинг Таоизмдаги мисолларини ва Таоизмдаги ширк ва воситачилик билан сохта Тариқатчиликдаги ўхшашликлиги ва Ислом динига бундай воситачилик қандай кириб қолганини очиқлашга ҳаракат қиламиз.
Таоизм – Хитойнинг энг асосий ақийдасидир. Унинг асосчиси деб билинган Лао-Тзуни – Конфучюсдан 53 ёш катта экани айтилади. Лао-Тзу, ҳаётнинг ниҳоҳаси томон юзланиб Хитойдан чиқиб ғарқга кеткан экан ва у ерда Буддага айлангани айтилади. Бу боис Тао – Конфучюсчилик, Будизм ва Ҳинт динларининг шериклик сифатида умумийлашиб кетган.
Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خلَا فِيهَا نَذِيرٌ

“Бу ҳақиқатни сен билан бирга жўнатдикки, ҳушхабар берасан ва огоҳлантирасан. Ҳар қавмнинг ўтмишида бир огоҳлантирувчиси бўлган.” (Фотир 35/24)

Қуръонда номи айтилган Набийлар, Макканинг яқин атрофларига, яъни Яқин шарққа жўнатилганлари бўлган.
Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ

Аниқ-ки, элчиларимизни очиқ ҳужжатлар билан юбордик. Улар билан бирга ўлчовни ҳам тушурдик-ки, – инсонлар адолат билан иш олиб борсинлар.” (Ҳадид 57/25)

Таоистларнинг ўтмишида ҳам мутлақо бир элчи ва уларга таблиғ қилинган бир китоби бўлган. Иброҳим ва Исмоил алайҳиссаломлар келгандан сўнг, эски Маккалилар ширкка кирган эдилар. Ҳристианларнинг катта бир бўлими эса, – бутун умрини ширкка қарши мужодала этишга сарфляган Исо алайҳиссаломни ва Муқаддас Руҳни (Жаброилни) кейинчалик Аллоҳга шерик қилдилар. Ҳар миллатта бу каби ҳолатлар бордир. Чунки инсонларда Аллоҳга бўлган кучли бир ишонч бор. Шу ишончдан фойдаланган ҳолда, Аллоҳ билан унинг ўртасидаги муносабати яқин деб ишонтирилиб келинган воситачи илоҳларни ва илоҳий кишиларни, дин номидан пайдо қилиб, инсонларни алдаб келаётган кишиларни кўрябмиз. Бу нарса, Исломдан олдин Макка қавми билан Ҳристианларнинг кўпчилигида юз бергани кўрилган тузилмаларга юзга-юз охъшаб турибди.
Қуйидаги жадвалда бу ўхшашлик кўрсатилган. Таоизмларда ҳам ҳудди Ҳристианлар каби, Аллоҳ билан инсон орасида бир бўшлиқ пайдо қилишиб, у ерга ўзлари томонидан муқаддаслаштирилган шахсиятларни жойлашга уринишган.

Тао

Инсон
Аллоҳнинг “дув”нига қўйилган воситачи тангрилар, бу – Иблиснинг тузоқ қуриш майдонидир.

ТАОИСТЛАРДАГИ СОХТА ВОСИТАЧИ ТАНГРИЛАР

1 – Тао
Тао – табиат тартибининг бошқарувчиси ва ҳар нарсадан устун бўлган яратгувчи қудратдир. Ҳурмат ва ибодат қилиниши керак бўлган буюк ҳукмдордир. Коинотнинг тузилишини у қурган. Тонгда Таони зикр қилган киши кечаси роҳат-фароғатда бўлади.[1]
У улуғдир, буюкдир. Ердаги инсонларга ҳукм қилади, ёмонлар кўпайганда ҳукми омонсиз бўлади. Ўлиш ва тирилиш, шараф ва бойлик унинг тақдиридандир.[2] У абадий ва азалийдир, ҳар жойда бордир, қандай экани билинмайди.[3] Уни зеҳнида тасаввурлаштирмоқчи бўлган киши адашади.[4] Яратилмагандир, ҳар нарсани яратган удир.[5] Ўзгармайди,[6] ҳар доим бордир ва ҳар доим ҳозирдир.[7] Ҳар нарсани очиқча кўради ва бутун ишларда инсонлар билан биргадир.[8]
Таодан қасд қилинган нарса Аллоҳ таоло экани аниқдир.

2- Те
Таонинг ҳақиқий борлигини ўртага чиқиши,[9] инсонда ва бошқа борлиқларда кўрилган ҳолидир. Бутун борлиқларни Тао майдонга олиб чиқади, Те уни тарбия қилиб катта қилади, шакл беради ва қувватини мукаммал қилади. Ҳар борлиқ Таони буюклайди ва Тега ҳурмат кўрсатади.[10]
Йин ва Янг – Коинот тузилишини бошқарувчи ва раҳбари бўлмиш икки буюк кучнинг умумий рамзидир. Бу икки куч бирбиридан мустақил равишда борлиқларини давом эттиролмайди.[11] Ҳар нарса Йин ва Янгнинг сирли муносабатлари натижасида латиф оламдан дунёга чиқарилади. Бу принципни Тао яратган, сўнгра Таонинг яратиш кучи Йин-Янг иккисига ўтган. Бу нуқтада Те, бу икки қувватни бирлик ичида мутаносиб бир шаклда ушлаб қолади.[12]  “Таодан бир туғлади, бирдан икки (Йин ва Янг),[13] иккидан уч, учдан ўнмингта нарса туғилади ва бутун борлиқлар изчиллик ичида Йиъни ушлайди, Янгни қучоқлайди.”[14] Таонинг яратиш Васфи Тега берилганмиш. У буни Йин ва Янгнинг ҳар иккиси билан амалга оширмоқда. Яратилган барча нарсани Те назорат қилар эмиш.

3 – Олимсиз Руҳлар ва Латиф Кучлар
“Тао билан ўз ҳаётини тартибга солганлар учун, қоронғулик билан ёруғлик, ҳаёт билан ўлим орасидаги алдовчи чегаралар олиб ташланади. Жуда олий руҳли борлиқнинг дўстлигини қозонади. Улар орасида, ўлимсиз таъсирлардан ҳимояланган ва йўқ қилиниши мумкин бўлмаган
яшаш ҳуқуқига эга бўлади. Шундай қилиб, у ўлмасликка эришади[15]. “Дарахтлар ва ҳайвонлар, одамлар ва ҳашоратлар, гуллар ва қушлар… Булар юлдузлардан оқиб тушган латиф кучларининг тирик орзуларидир (Ҳаёлларидир).  Улар бир-бирлари билан ва ер юзидаги борлиқлар билан юзлашганда, улар билан бирлашиб бутун жонлиларга ҳаёт беради.”[16]

4- Ота Руҳлари
Ҳар оила, ота руҳларини махсус ҳимоячи деб билади ва ҳонадонларида улар учун алоҳида жой ажратиб қўяди.[17] Баъзан оталар чақирилади ва муҳим масалалар айтилиб ёрдам сўралади. Қабрлар – баракат келтирсин деб шудгорларга барпо қилинади, баҳорнинг илк кунларида шупуриб тозаланади ва совғалар берилади.[18]

 5- Донишмандлар ва Малаксимон Устозлар
Ғайбдан хабари бор деб билинган донишмандлар, ўлимсизлар ва малаксимон узтозлар – илоҳий кучга эга бўлишнинг йўлларидир. Улар орқали абадийлашадилар, фанойи-томъга эга бўлишади.
Бу нарса – илоҳий борлиқ ва инсон ўртасидаги воситачилардир.
Булар – “ Эшик олдига чиқмасдан остонадагини билади, деразадан қарамасдан осмонни кўрадилар. Бормасдан билиб олади, қарамасдан кўра олади, этмасдан бажара олади.”[19] “Бу малаксимон устозлар топилмайдилар, аксинча уларга толиб бўлганларни уларнинг ўзлари топиб оладилар. Ундан сўнг, юксак фаросат ва соф фазилатли ёрдами билан, – илоҳий мулк билан боғлиқлик қурганларда – бениҳоя маънавий ҳақиқатларни кўчиши ҳам унинг орқасидан келабошлайди. Бу, бутун фаришталарнинг илоҳий мулк томон қилган ҳаракатларидаги йўлдир”[20]
…Мукаммал йўл давомийлигида ўртага чиққан ривожланишни ҳар босқичида, – эртага дунё мулкига тутқун кўрилганга эмас, бугунги маънавий мулкдаги муҳим бўлган нарсага эътибор ва ҳурмат кўрсатилишини – ўрганиб оласан. Ўша вақтда сирли эшик очилади, сен буюк бир коинотни йўналтирмаган йўналтирувчиларига, яратмаган яратувчиларига қўшиласан.[21]
“…барча муршидлар ва техникалар ўткинчидир, асл рўёбга чиқариш – шахснинг мавжудлиги Таўнинг илоҳий энергиясига бирлашиши натижасида пайдо бўлади.”[22]

 6- Робита
    кимки Таога етишмоқчи бўлса, малаксимон устозлардан бири билан робита қуришга мажбурдир. Бу киши – устозларининг ўргатканлари устида ишлаши, иккиламле ҳақида барча тушунчаларни ечиши, бошқаларга хизмат қилиш учун қўлидан келган бача ишни қилиши керак. Ички дунёсини софлигинисақлаб қолиши керак, устозини кераксиз тўсиқлар билан безовта қилмаслиги керак, устозининг илоҳий кучи орқали маънавий робıтани ҳимоя қилиб қолиши керак. Шундай қилиб, у барча тўсиқларни ошиб ўтади, мутлоқ самимиятини доимо муҳофаза қила олади. Коинотнинг  ҳиссий  ва ўхшаш кичик кўнгилликлиги, азми ва мослашувчанлиги уни илоҳий нур билан тўлдиради.[23]

[1]     Тумер, Кучук, а г.э, с. 62.

[2]     Тüмер, Кüçüк, а .г.э .с. 63.

[3]     Энер, Ўсман, а г.э, с.16, 26, 46

[4]     Лао-Тзу, Билинмеен Огретилер, 1999, 20-бет.

[5]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 92.

[6]     Лао-Тзу, а.г.э, с 88

[7]     Лао-Тзу, а.г.э, с 36.

[8]     Тумер, Кучук, а . г. э. с. 63.

[9]     Тумер, Кучук, а.г.э, с. 69-70.

[10]    Эрдем Ишиғи, (Таочилик) тар. Исмат Закий Айюбўғли, Сай нашриёти, Истанбул, 1994, 39-с.

[11]     Изутсу Тошиҳико, Таочиликъдаги Асосий Тушунчалар, Тарж. Аҳмет Юксел Ўземре, Какнус.

Нашриёти, Истанбул, 2001, с.164.

[12]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 65.

[13]     Енер Ўсман, а.г.э, с. 60.

[14]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 51.

[15]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 52 .

[16]     Тумер, Кучук, а.г.э, с. 58.

[17]     Тумер, Кучук, а.г.э .с. 58.

[18]     Енер, Ўсман, а.г.э, с. 65.

Лао-Тзу, а.г.э, с. 82.

[19]     Енер, Ўсман, а.г.э, с. 65.

[20]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 82.

[21]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 83.

[22]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 96.

[23]     Лао-Тзу, а.г.э, с. 32.

 

Телеграм каналимиз: